هرات – ۲۷ حوت ۱۳۹۹خ.
گزارشگر: یونس رووفی
یک شرکت ساختمانی داخلی، روزانه صدها موتر ریگ را از مناطق آسیبپذیر حومهی شهر هرات بهگونهی غیرقانونی و غیرمعیاری استخراج میکند و از هر موتر ریگ، تا ۱۰۰ افغانی محصولهم میگیرد.
یافتهها و نگارههای خبرنگار پیک، نشان میدهد که روزانه هزاران مترمکعب ریگ در چندین منطقهی حومهی شهر هرات ( دهنه کمرکلاغ، پُل ده شیخ، پُل هاشمی و…) بهگونهی غیرمعیاری و بدون مجوز قانونی توسط «شرکت حقیارمومند» استخراج و محصولگیری میشود.
ضمن تماسهای پیهم و درخواست اطلاعات از مسوولان شرکت حقیارمومند، نهتنها که یک کاپی از قرارداد رسمی و سند مجوز فعالیت قانونی شان ارایه نکردند، بلکه حاضر بهگفتوگو و پاسخدهی به پرسشهای خبرنگار پیک نشدند.
امینالله که بیشتر از بیست سال بهاینسو از مناطق مختلف ریگبرداری میکند، بهخبرنگار پیک میگوید:« بهخاطر یک لقمه نان حلال مشغول همین کار استیم، از هر موتر ریگ ۱۰۰ افغانی محصولهم به شرکت میدهیم ».
محمودشاه که خودش موتر ریگکشی دارد و روزانه دو تا سه موتر ریگ از منطقهی دهنه کمرکلاغ ناحیه دوازدهم شهر هرات به مرکز شهر انتقال میدهد، هنگامیکه به مسوول غرفهی محصولگیری شرکت پول میپرداخت، بهخبرنگار پیک گفت: « از هر متر مکعب ریگ تا ۴۰ افغانی هم بههمین شرکتیکه بهاجاره گرفته، نقد میپردازیم …».
بهگفتهی این موترداران، روزانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ موتر ریگ از همین دهنه کمرکلاغ برداشته میشود و افزون بر پرداخت محصول به شرکت قراردادی، تا هنوز کسی مانع کار آنها نشده و همچنان از قانونی و غیرقانونی بودن آنهم چیزی نمیدانند.
کاریکه بهگفتهی نصیراحمد فضلی رییس ادارهی محیط زیست ولایت هرات، بارها ازسوی این نهاد هُشدار داده شده؛ اما هیچ شهروند یا نهاد مسوول بهآن توجه نکردهاست.
برخی از کارشناسان أمور ساختمانی و زمینشناسیهم بهاین باوراند که ریگبرداری غیرمعیاری و غیرقانونی از دهنه کمرکلاغ و یا هر منطقهی دیگر شهری، اسیب جدی به زمین میرساند و بسترهای ریگی دامنهها نباید برداشته شوند.
مدینه محمودیان، مسوول دیپارتمنت خاکشناسی دانشگاه هرات میگوید که بسترهای ریگی جرها، کنارههای راهها و دامنههای کوهها از جمله سرمایهی خاک زمین است و نباید استفادهی بیرویه ازآن صورت بگیرد.
سید حامد دادشانی حقوقدان، بهاین باوراست که هرگونه قرارداد که منافع عامه را آسیب برساند، مردود و غیرقانونیاست. بهگفتهی آقای دادشانی، ریگبرداری غیرمعیاری از دهنه کمرکلاغ دراین أواخر مسیر شاهراه تورغندی را آسیب جدی رساندهاست. چنانکه سال گذشته بهدلیل همین ریگبرداری غیرمعیاری و غیرقانونی در این مناطق، بخشهای از مسیر این شاهراه، قسمن تخریب و مدتیهم جریان ترانسپورت زمینی دراین مسیر مختل شده بود.
بااینحال، مسوولان ریاست معادن و پترولیم ولایت هرات، میگویند که شرکت ساختمانی حقیار مومند براساس یک قرارداد رسمی مجوز استخراج و انتقال ریگ را از چند محل دارد؛ اما بهگفتهی عزیزاحمد غروال سخنگوی وزارت معادن و پترولیم، قرارداد این شرکت تنها مربوط به منطقهی ده شیخ است که آنهم بهگونهی معیاری باید ریگبرداری کند.
آقای غروال میافزاید که ریگبرداری شرکت حقیار مومند از مناطق دهنهی کمرکلاغ، پُل هاشمی و دیگر مناطق آسیبپذیر، غیرقانونی است و با همکاری پولیس، بهزودی از این کار غیرقانونی جلوگیری خواهند کرد.